Leendert Saarloos, een legendarische naam in de kynologie

saarloos_met_fleurDe naam Max von Stephanitz is voor altijd verbonden aan de Duitse herder. De Schapendoes is zonder P.M.C. Toepoel ondenkbaar.

Een andere legendarische naam in de geschiedenis van rashonden is Leendert Saarloos (1884-1969). Hij fokte het mooiste hondenras van Nederlandse bodem.

Europese Wolfhonden, zo noemde deze koppige doorzetter zijn populatie. Zijn honden kwamen voort uit kruisingen tussen een Duitse herder en een Europese wolvin. De naam Saarlooswolfhond zou pas na zijn dood toegekend worden als postuum eerbetoon.

Saarloos, geboren en getogen in Dordrecht, was lange tijd scheepskok, maar zijn aangeboren doofheid hield hem ten slotte aan de wal. Midden jaren 20 van de vorige eeuw kruiste Leendert Saarloos verschillende diersoorten zoals hazen met konijnen en tamme met wilde duiven. Begin jaren dertig kruiste hij een wolvin met een Duitse herder: het begin van een moeizaam pad op weg naar een nieuw hondenras. Lees hieronder het ontstaan van de Saarlooswolfhond.

Politiehond
De Saarlooswolfhond is nu een ideale gezinshond, maar dat stond Leendert Saarloos niet voor ogen toen hij begon met zijn fokexperiment. Hij wilde gezonde en mentaal stabiele politiehonden fokken. De Duitse herder, vond hij, was te nerveus geworden voor die taak en hij wilde de rust, de kracht en het uithoudingsvermogen van de wolf in dat ras terugfokken. Daarom paarde hij een Duitse herderreu, Gerard von Transrhenum, aan een Europese wolvin die hij Fleur noemde en die hij uit de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp had verkregen.

Geen succes
Saarloos paste een strenge selectie toe om zijn honden af te richten tot politiehond, maar het werd geen succes. Zijn wolfhonden misten de aanvalsdrift van de Duitse herder. Door het overheersende vluchtinstinct van de wolf namen de honden het hazenpad bij het minste of geringste ‘gevaar.’

geschiedenisfleur2

Wolvin Fleur

Afwijzing
Op advies van de geneticus dr. A.L. Hagedoorn probeerde Saarloos uit zijn populatie een nieuw Nederlands hondenras te fokken. Veel te vroeg, in 1942, slechts 10 jaar na het begin van zijn fokexperiment, diende hij een aanvraag in bij de Raad van Beheer om zijn honden als nieuw ras erkend te krijgen. De aanvraag werd afgewezen. De honden vertoonden te weinig homogeniteit en van dienstbaarheid was nauwelijks sprake. Leendert Saarloos begon daarop nog strenger dan voorheen zijn honden op dienstbaarheid te selecteren.

Blindengeleidehond
In de Tweede Wereldoorlog kwam hij er toevallig achter dat zijn wolfhonden – door hun vriendelijke en voorzichtige aard – goed konden worden afgericht tot blindengeleidehond.

geschiedenisswhblindengeleidehond

Europese Wolfhond als blindengeleidehond

Hij zette daarna een bloeiende opleidingsschool op voor blindengeleidehonden. Zijn hondenpopulatie noemde hij voortaan Europese Wolfhonden.

Meer wolvenbloed
Saarloos heeft tussen 1936 en 1963 minstens vier en waarschijnlijk vijf wolvinnen ingezet om inteelt tegen te gaan. Later probeerde hij het ras meer te homogeniseren. Hij was zich zeer bewust van de schoonheid van zijn honden, maar dat was uiteindelijk voor hem van minder belang: “Mooi worden ze toch wel.”

Eindelijk erkenning
Saarloos overleed in 1969. Het doek dreigde definitief te vallen voor de Europese Wolfhond. Om de populatie te redden, besloot een aantal liefhebbers, waaronder de heer G. de Josselin de Jong en mevrouw A. Brooijmans, Saarloos’ erfenis voor te dragen voor erkenning als rashond. Op 5 juli 1975 erkende de Raad van Beheer de populatie als een nieuw Nederlands hondenras en gaf het de naam Saarloos Wolfhond ter ere van zijn schepper.

Roerige beginjaren
In 1975 ging de Ned. Ver. van Wolfhondbezitters over in de NVSWH. Enkele jaren later kwam een voorzitter aan het bewind die een volmacht eiste om alle fokcombinaties zelf te bepalen. Daarna fokte hij vrijwel uitsluitend met zijn eigen honden. Fokkers die hiertegen bezwaar maakten werden zonder pardon uit de vereniging gezet. Zij richtten in 1982 de Leendert Saarloos Stichting op.

Inteeltproblemen
De voorzitter fokte met zijn volmacht (die nu ineens ‘centraal fokbeleid’ heette) jarenlang door in een hermetisch afgesloten populatie. De problemen bleven niet uit. De inteelt liep zo hoog op dat de pupaanwas vrijwel geheel tot stilstand kwam. Veel leden maakten zich zorgen en vreesden voor de ondergang van de populatie. In 2006 dienden zij een plan in waarbij de voorzitter werd opgedragen zijn ‘centraal fokbeleid’ te verantwoorden. De leden stelden ook voor de inteelt en de problemen met de vruchtbaarheid te laten onderzoeken door externe deskundigen, die een bindend advies moesten geven. De voorstellen voor hervorming bleken onmogelijk en de geschiedenis herhaalde zich. Ook deze leden werden uit de NVSWH gezet.

De AVLS, een nieuwe rasvereniging
De maat was vol. Het was tijd voor een nieuwe rasvereniging met moderne inzichten zonder dictaten van bovenaf. De AVLS werd op 6 december 2006 opgericht. Op 14 februari 2010 werd de AVLS door de Raad van Beheer erkend als officiële vertegenwoordiger van de Saarlooswolfhond. Veel leden en fokkers van de oude NVSWH maakten de overstap naar de AVLS die nu veruit de grootste rasvereniging van Saarlooswolfhonden in Nederland is.

Het boek ‘Een hond in wolfskleren’ beschrijft de turbulente geschiedenis van het ras vanaf het begin tot heden, maar ook onderwerpen als karakter, opvoeding, gedrag, vachtvererving en de toekomst van het ras komen aan bod. Het rijk geïllustreerde boek, 224 pagina’s full colour, is gebaseerd op het persoonlijk archief van Leendert Saarloos. Het mag niet ontbreken in de boekenkast van de ware liefhebber van de Saarlooswolfhond. Klik op de afbeelding voor een indruk.